Het voorjaar is weer begonnen. Alle bloemen beginnen voorzichtig te bloeien en de geur van lente hangt in de lucht. Want naast prachtige kleuren, heeft de lente ook een heel herkenbaar palet aan geuren. Het is de geur van het stofje geosmine, dat wordt gemaakt door streptomyceten. Volgens de onderzoekers heeft geosmine een speciaal doel: waarschuwen!
‘Eet mij niet, ik ben gevaarlijk!
Voor wie is dit waarschuwingssignaal dan bedoeld? Voor nematoden, piepkleine rondwormpjes in de aarde. Nematoden zijn microscopisch kleine meercellige microben die zich voeden met micro-organismen zoals schimmels, bacteriën, algen en organisch afval. Ze vormen daarmee een belangrijke schakel in voedselketens overal op aarde.
Een veel voorkomende nematode is Caenorhabditis elegans (C. elegans). Het is voor C. elegans dodelijk om de bacterie Streptomyces coelicolor (S. coelicolor) te eten, vanwege de giftige stofjes die deze uitscheidt. Onderzoekers hebben nu ontdekt dat S. coelicolor het stofje geosmine uitscheidt als waarschuwingssignaal: ‘Eet mij niet, ik ben gevaarlijk!’. Het is voor beide soorten dus maar goed dat die waarschuwing er is.
Aposematische signalen
Geosmine is een aposematisch signaal, net zoals de felle kleuren van gifkikkers of de sterk contrasterende gele en zwarte strepen bij wespen. Dit zijn waarschuwingen voor roofdieren. De blinde rondworm C. elegans proeft het chemische stofje geosmine en weet dat S. coelicolor in de buurt is. De rondworm kan dus beter de andere kant op kan bewegen. Geosmine zelf is niet gevaarlijk voor de nematode blijkt uit het onderzoek. Het is echt puur en alleen een waarschuwing.