Overwinning op het poliovirus in heel Afrika

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft bekend gemaakt dat er vier jaar lang geen nieuwe besmettingen met het poliovirus zijn geweest in Afrika. Dankzij jarenlang grootschalige vaccinatieprogramma’s is Afrika nu vrij van het wildtype poliovirus.

Het poliovirus is een virus dat tot de familie van de Picornaviridae behoort. In 1909 werd het voor het eerst geïsoleerd. Het is een enterovirus, dat wil zeggen dat infectie kan ontstaan door fecaal-oraal contact en dat het virus zich vermenigvuldigt in het spijsverteringskanaal. Verontreinigd water is bijvoorbeeld een bron van infectie. Het gevaarlijke aan het poliovirus is dat het de zure barrière van de maag kan doorstaan, en dat het eenmaal in het lichaam zich ontzettend snel kan vermenigvuldigen en verspreiden via het lymfesysteem. Als het virus in de bloedbaan en het zenuwstelsel komt, kan het de zenuwcellen en daarmee het aansturen van de spieren ernstig aantasten.

De aanhouder wint

Sinds meer dan vier jaar zijn er geen nieuwe besmettingen geweest met het wildtype van het virus. Wat betekent dit eigenlijk, het wildtype? Er bestaan drie varianten van het virus die van nature voorkomen: PV-1, PV-2 en PV-3. Deze drie varianten, zogeheten serotypes, veroorzaken alle drie dezelfde symptomen, maar verschillen iets in de opbouw van de eiwitmantel van het virus. Deze wildtypes kwamen al langere tijd in verschillende delen van de wereld niet meer voor, en sinds kort dus ook niet meer in Afrika. PV-1 is het enige wildtype dat nog gevonden wordt, in sommige regio’s van Pakistan en Afghanistan.

Vaccinatie en coördinatie

Een vaccin nemen we om te voorkomen dat we ziek worden. Preventief dus. Het afweersysteem wordt door het vaccin op stand-by gezet, zodat het snel in actie kan komen wanneer de ziekteverwekkers ons lichaam binnendringen. Vaccins helpen tegen infectieziekten veroorzaakt door virussen en bacteriën. Vaccinatie tegen het poliovirus gaat terug tot de jaren '50, toen de Amerikaanse medicus Jonas Salk het naar hem vernoemde salkvaccin presenteerde. Dit was één van de eerste vaccins tegen een virus. Bewonderenswaardig is dat Salk geen patent aanvroeg voor dit vaccin: het was volgens hem voor het volk. 

De WHO looft alle nationale regeringen in Afrika, alle particuliere organisaties en donoren die deze jarenlange strijd gesteund hebben. ‘Het uitbannen van het wilde poliovirus in Afrika is een van de grootste prestaties op het gebied van de volksgezondheid van onze tijd, en biedt ons allemaal een krachtige inspiratie om het werk van het wereldwijd uitroeien van polio af te maken.’ aldus de directeur van de WHO.