Onderwaterprairies
Elk continent op aarde, met uitzondering van Antarctica, wordt omringd door uitgestrekte zeegrasgebieden. Het oppervlakte van deze gebieden samen is ongeveer gelijk aan tien keer Nederland. Deze ‘onderwaterprairies’ hebben veel onmisbare ecologische functies. Zo houden ze sediment vast, vormen ze kraamkamers en voedsel voor allerlei zeedieren, en nemen ze immense hoeveelheden CO2 uit de atmosfeer op. Een nieuw onderzoek dat gepubliceerd is in het wetenschappelijke tijdschrift Science voegt nu een functie aan dit rijtje toe; het gezond houden van water en mens.
Natuurlijke afweer
Zeegrassen zitten vol met bacteriën. Deze eencelligen produceren allerlei afweerstoffen in hun strijd met hun natuurlijke vijanden; andere bacteriën en schimmels. Op een aantal eilandjes ten westen van Sulawesi, Indonesië, onderzochten de wetenschappers of deze natuurlijke afweer van het zeegras ook effect heeft op bacteriën die de mens ziek maken. Op deze eilandjes zijn nagenoeg geen sanitaire voorzieningen, waardoor het rioolwater vol potentieel gevaarlijke darmbacteriën direct de zee in stroomt.
Ziekteverwekkende darmbacteriën (zoals deze Enterococcus-bacteriën) in rioolwater worden bestreden door bacteriën die op zeegras groeien.
Darmbacteriën
Deze uitstroom van vervuild water zorgt ervoor dat het zeewater rondom deze eilandjes tien keer meer Enterococcus-darmbacteriën bevat dan is toegestaan volgens de Amerikaanse Environmental Protection Agency (EPA). De mate waarin deze darmbacteriën aanwezig zijn in water is een indicator voor vervuiling door het riool. Watermonsters die iets verder weg van de eilandjes waren genomen, schetsten echter een heel ander beeld. Op de plekken waar zeegras groeit, werden drie keer minder darmbacteriën aangetroffen dan op de plekken zonder zeegras. Het zeegras en z’n bacteriën zorgden ervoor dat de hoeveelheid ziekteverwekkende bacteriën onder de grens van de EPA kwam. Ook het aangrenzende koraal was schoner.
Minder vaak ziek
In een daaropvolgend onderzoek testte het team het water op de aanwezigheid van een groot aantal bacteriesoorten die mensen en andere zoogdieren, maar ook vissen en ongewervelden ziek kan maken. Opnieuw kon er een positieve invloed van het zeegras worden aangetoond. Groeide er zeegrassen, dan bevatten het water en naburige koraalriffen 50% minder van deze ziekteverwekkers. Daarnaast waren de poliepen, de minuscule diertjes die de koralen bouwen, 50% minder vaak ziek.
Het lelijke, maar onmisbare stiefkindje
Deze ontdekkingen tonen nogmaals de waarde van zeegras aan. “Wij noemen zeegras het lelijke stiefkindje van de zeeorganismen. Ze krijgen maar weinig respect vergeleken met koralen en mangroven.” zegt dr. Joleah B. Lamb, hoofdauteur van de publicatie, in een persbericht van de Cornell University. “Miljoenen mensen zijn afhankelijk van gezonde koraalriffen voor voedsel en inkomen.” Naast de belangrijke ecologische functies, wordt de economische waarde van een hectare zeegras voor de visindustrie geschat op ongeveer $215.000 per jaar (University of Cambridge, 2014). “Sinds 1990 verdwijnt ieder jaar zo’n 7% van de zeegrasvelden op aarde,” aldus Lamb. “Hopelijk helpt dit onderzoek om het belang van zeegrassen voor menselijke gezondheid en het zeeleven duidelijk te maken.”
Bron: Lamb et al. 2017 (Science) - Seagrass ecosystems reduce exposure to bacterial pathogens of humans, fishes, and invertebrates.