'Spookmicrobe' ontdekt in Twentekanaal

– nov 14, 2016

‘Spookmicroben’ zijn micro-organismen waar onderzoekers al jaren naar op zoek zijn. Onverwacht is er nu eentje opgedoken in het Twentekanaal. Hij breekt nitraten in het water af, en zet daarbij methaan om in koolstofdioxide. Een radertje in de ideale waterzuivering, denken microbiologen.

None

De ‘spookmicrobe’ zat verstopt in tien jaar oude moddermonsters uit het Twentekanaal.

Most wanted

De Nijmeegse microbioloog Mike Jetten heeft zijn eigen ‘most wanted list’. Niet gevuld met criminelen, maar met negen onontdekte microben die volgens hem moeten bestaan. Deze soorten zijn de motor achter chemische reacties waarvan onderzoekers weten dat ze plaatsvinden in de natuur. Door hun belangrijke functie in de natuur, en potentiële nut in de biotechnologie, steken wetenschappers veel moeite in hun ontdekking. 

Nummer acht

Samen met collega’s  van de Radboud Universiteit en het Max Planck Institute voor mariene microbiologie ontdekte Jetten 'spookmicrobe' nummer acht. Hij zat verstopt in tien jaar oude moddermonsters uit het Twentekanaal. De ontdekking is beschreven in het wetenschappelijke blad PNAS. De onderzoekers noemen de microbe Methanoperedens nitroreducens, vrij vertaald 'methaanetende nitraatreduceerder'. De microbe, een archae, haalt de zuurstof uit nitraten en ‘oxideert’ daarmee methaan tot CO2. De elektronen die bij deze laatste stap vrijkomen, hechten zich aan ijzer- en mangaanatomen. Andere microben kunnen deze ‘opgeladen’ mangaan- en ijzeratomen opnemen voor extra energie. 

Methaanstroom

Methaan is een zeer krachtig broeikasgas. Het effect van deze stof op onze atmosfeer is 100 keer sterker dan dat van koolstofdioxide. De balans tussen methaanproductie en –reductie is dus erg belangrijk. De nu ontdekte microbe gebruikt methaan om ijzer ‘eetbaar’ te maken voor andere micro-organismen. Het zorgt daarmee niet alleen voor een afname van methaan, maar ook voor een onmisbare energiestroom in het sediment. 'We dachten altijd: als ijzer en mangaan eenmaal in het milieu zit, gebeurt er niets meer mee. Maar het zit toch niet zo goed gebonden als we dachten', aldus Jetten in de Volkskrant.

Waterzuivering

De onderzoekers bekijken nu of de nieuw ontdekte archae te gebruiken is in de waterzuivering. Een van de problemen in de huidige zuiveringsprocessen is het afbreken van nitraten. Dit wordt nu veelal gedaan door extra methanol toe te voegen.
 

Bron: PNAS