Het groot dooiermos, of Xanthoria parientina, is een korstmos bestaande uit schimmel en algen die een gele kleurstof produceert om zichzelf te beschermen tegen UV straling. De soort komt veel voor op plekken waar genoeg stikstof aanwezig is in de lucht. Het wordt daarom wel gebruikt als indicator voor stikstofvervuiling.
Het groot dooiermos, of Xanthoria parientina, is een korstmos bestaande uit schimmel en algen die een gele kleurstof produceert om zichzelf te beschermen tegen UV straling. De soort komt veel voor op plekken waar genoeg stikstof aanwezig is in de lucht. Het wordt daarom wel gebruikt als indicator voor stikstofvervuiling.
Groei op uiteenlopende plaatsen
Xanthoria parietina of groot dooiermos is een korstmos bestaande uit een schimmel en algen. De soort komt veel voor op verschillende plaatsen: levende bomen, baksteen, beton, cement en asfalt. Het wordt dus vaak aangetroffen op menselijke bouwwerken als muren, wegen en dakpannen. De soort heeft een hoge tolerantie voor zout, waardoor je het ook veel tegenkomt op zeedijken. Vroeger stond de soort ook wel bekend als steenkorstmos, omdat het bij voorkeur groeit op steen.
Indicator voor luchtvervuiling
Het groot dooiermos is een ammoniak minnende soort en groeit overal waar genoeg stikstof aanwezig is. Je komt de soort daarom het vaakst tegen bij boerderijen en grote wegen. Maar eigenlijk is dit niet echt een goed teken. Meer dooiermos betekent meer stikstof vervuiling wat juist slecht is voor de natuur. Sinds de jaren 80 zien we dat de soort steeds meer voorkomt in Nederland. De groei van groot dooiermos en andere ammoniak minnende korstmossen wordt wel eens gebruikt als indicator voor deze stikstofvervuiling.
Gele kleurstof
Het groot dooiermos dankt zijn naam aan de vruchtlichamen van de schimmel. Deze lijken namelijk op de dooier van spiegeleieren met hun gele kleur en witte rand. Het groot dooiermos heeft meestal een heldergele tot oranje kleur, dit komt van de gele kleurstof parietinezuur. Dit zuur doet dienst als zonnebrand en beschermd het mos tegen schadelijke UV straling. Als het mos in de schaduw groeit wordt er dus ook maar weinig van deze kleurstof geproduceerd en is het ook meer groen van kleur. Parietinezuur afkomstig van groot dooiermos werd vroeger veel gebruikt als verfstof om textiel geel te verven. Als het in aanraking komt met kaliumhydroxide verandert de kleur van geel naar rood/paars. Dit soort kleurreacties worden in de lichenologie (studie van korstmossen) veel gebruikt voor het identificeren van de juiste soort.