Uitgelicht: schimmels
Je ziet ze misschien niet, maar ze zijn overal om ons heen: schimmels. In de grond, in de lucht, in het water, op planten en dieren. Eén van hun belangrijkste functies is recycling. En dat zie je – zeker in het najaar - alom.
Veel schimmels zijn zogeheten saprotrofen. Dit is een naam afgeleid uit het oud-Grieks. Sapros staat voor “rot, rottend”, en trofos voor “voeding”. Conclusie: schimmels eten dood materiaal. Daarbij breken ze grote koolstofmoleculen in organisch materiaal af tot basale bouwstenen die dan weer in de bodem terechtkomen. Schimmels ruimen de natuur dus niet alleen netjes op, maar maken deze voedingsstoffen ook weer beschikbaar voor de planten. Zo is het cirkeltje weer rond.
Schimmels kunnen nog veel meer recyclen, zoals plastic! We kennen al tientallen soorten die het plastic polyurethaan verteren. Eén daarvan is Cladosporium cladosporioides. Deze veelvoorkomende schimmel is in staat om in twee weken 87% van het plastic waar hij op leeft, te verteren. Dit proces is te traag om op grote schaal toe te passen, dus er wordt onderzoek gedaan naar het afbrekingsproces en hoe dit te versnellen. Dan kunnen we deze schimmels in de toekomst misschien inzetten om plasticvervuiling tegen te gaan.
Een andere schimmel die heel goed is in het afbreken van plastic is de oesterzwam. Deze smakelijke schimmel breekt de filters van sigaretten af. Per jaar komt 845.000 ton aan peuken in de natuur terecht, die in 15 jaar afbreken tot microplastics. Deze komen via de grond in het water terecht, waar vissen ze opeten. Zo betreden microplastics de voedselketen, ook die van ons. Het is dus ontzettend belangrijk om peuken op te ruimen. Met myceliumdraden dringt de oesterzwam door tot in de sigarettenpeuk, waar de schimmel plastic afbreekt tot voedingsstoffen.
De mens wordt steeds afhankelijker van elektronische apparatuur. Van smartphones tot elektrische auto’s. Al die apparatuur heeft een accu vol zeldzaam en kostbaar lithium. Schimmels kunnen dit soort lithium-ion batterijen recyclen. Dit is belangrijk, omdat de lithiumbronnen langzaam uitgeput raken. Met zuren uit de schimmels Ustilago trichophora en Aspergillus niger kan het lithium uit een batterij geïsoleerd en hergebruikt worden.
