Haematococcus pluvialis

Overlevingsvorm

Onder hoge stress bevat Haematococcus pluvialis veel astaxanthine, een roodkleurige antioxidant. Met deze stof geeft de de micro-alg kleur aan zijn vijanden. In de natuur komt H. pluvialis in drie verschillende vormen voor: een niet-bewegelijke vorm, een bewegelijke vorm met flagellen, en als rode cyste met een dikke celwand. Het meeste astaxanthine wordt in het laatste stadium geproduceerd. Dit is een soort overlevingsvorm waarbij de astaxanthine de alg beschermt tegen schadelijk zonlicht.

Microben kleuren de wereld

Het pigment dat de Chileense flamingo roze kleurt, behoort tot de carotenoïden. Zoals de naam al doet vermoeden geeft deze groep, van meer dan 600 gele, oranje, roze en rode kleurstoffen, ook de wortel zijn karakteristieke kleur. De roze pekelkreeftjes die de flamingo eet, hebben ook carotenoïden in hun lijf. Zij maken dit pigment niet zelf aan. Zij eten kleine algen zoals H. pluvialis. 

Chileense flamingo’s leven in hooggelegen zoutmeren in Zuid-Amerika waar de uv-straling erg sterk is. Onder deze uitdagende omstandigheden gaat de bloedregenalg vaak in overlevingsstand. In deze vorm maakt de alg veel van astaxanthine aan. De pekelkreeftjes filteren de algen uit het water, en de flamingo’s filteren op hun beurt de pekelkreeftjes weer uit het water. In het spijsverteringsstelsel van flamingo’s zetten speciale enzymen de carotenoïden om in andere pigmenten. Vervolgens worden zij door vetten in de lever opgenomen en in de veren en de huid afgezet.

Astaxanthineproductie

De bloedregenalg is niet alleen interessant voor de flamingo. Astaxanthine is een effectieve antioxidant en is veel effectiever in het wegvangen van vrije radicalen dan vitamine C. Zo beschermt het rode pigment tegen UV-schade en wordt er een ontstekingsremmende werking aan toegeschreven. De bloedregenalg kan wel tot 6% van zijn drooggewicht aan astaxanthine bevatten. Daarom is deze soort interessant voor de industriële productie van deze antioxidant. Ook in het voer van de Chileense flamingo’s in ARTIS zit astaxanthine, zodat ze goed op kleur zijn om een partner te vinden.

Roze meer

H. pluvialis is niet de enige rode microbe, ook Dunaliella salina heeft een rode kleur. In 2017 en 2022 zorgde deze alg voor een kleurverandering in de Wagejot, een kwelplas op Texel. Door droogte en hoge temperaturen was veel van het brakke water uit de plas verdampt, waardoor het zoutgehalte van de plas ongekend hoog werd. Voor de meeste micro-organismen zou dit dodelijk zijn, maar D. salina is een halofiel en groeit juist goed bij extreem zoute omstandigheden. 

Naast deze plas zijn er ook meren die regelmatig deze roze kleur hebben, zoals Lake Colorada in Bolivia. Bij dit zoute meer wonen veel flamingo’s. Door het eten van de algen, krijgen de flamingo’s hun roze kleur.