Het menselijk lichaam bestaat uit meer microben dan menselijke cellen. Ruim 99% van deze 1,5 kilo aan microben bevindt zich in je darmen. Samen heten zij de darmmicrobiota, en ze vormen het meest diverse ecosysteem ter wereld. Wij leven samen met ‘onze’ darmmicrobiota. Zo verteren ze onder andere ons voedsel, maken ze vitaminen en hormonen, en trainen ze ons immuunsysteem. Ze blijken nu zelfs nóg belangrijker. Een internationale groep van onderzoekers gebruikte darmmicroben om onze evolutionaire verwantschappen met andere mensapen verder te ontrafelen.
De evolutie van onze darmbacteriën laat zien dat mens en gorilla al miljoenen jaren eerder splitsten.
Evolutie
Net als mensen, hebben ook andere mensapen een belangrijke symbiotische relatie met hun darmmicroben. De samenstelling van de darmmicrobiota bij de mens kan beïnvloed worden door verschillende factoren, zoals antibioticagebruik en dieet, maar ook de wijze van geboorte (keizersnede of vaginaal). Voor wilde mensapen zijn weer andere factoren van belang, zoals een verandering in leefomgeving en voedsel. Het onderzoeksteam vond echter dat ook evolutie van grote invloed is.
Feces
De onderzoekers richtten hun blik hiervoor op de feces van verschillende Afrikaanse mensapen. Net als de darmen zit poep namelijk vol (dode) darmbacteriën. Met geavanceerde technieken identificeerden ze verschillende bacteriënsoorten uit de poep van Tanzaniaanse chimpansees, Congolese bonobo’s, Kameroense gorilla’s en Amerikaanse mensen. Met behulp van een bacterie gen (gyrase subunit B) bepaalden de wetenschappers de verwantschappen tussen dezelfde bacteriesoorten in verschillende mensapen. Tussen verschillende gastheersoorten kunnen individuen van dezelfde bacteriesoort op DNA-niveau namelijk behoorlijk van elkaar verschillen.
Cospeciatie
Aan de hand van de onderlinge verwantschappen tussen de darmbacteriën konden de onderzoekers meer dan 15 miljoen jaar terug in de tijd kijken. Ze ontdekten dat de microbiota van mensapen tegelijk met hun gastheren zijn mee geëvolueerd. Dit proces heet cospeciatie. Hierdoor is de evolutie van de darmbacteriën te spiegelen aan de evolutie van de mensapen. Met enkele baanbrekende ontdekkingen tot gevolg.
15,6 miljoen jaar
Bij eerdere onderzoeken naar de evolutionaire geschiedenis van mensapen werd vooral gekeken naar het mitochondriaal DNA van de mensapen zelf. Op basis hiervan werd bijvoorbeeld de splitsing tussen gorilla en mens op zo’n 7,1 tot 9,2 miljoen jaar geleden geschat. Volgens de onderzoeksgroep vond dit wellicht al veel eerder plaats, wel zo’n 15,6 miljoen jaar geleden. Dit opent deuren voor verder onderzoek. Een van de onderzoekers denkt zelfs dat we dankzij darmbacteriën wellicht tot wel 100 miljoen jaar terug kunnen kijken naar gemeenschappelijke voorouders en hun microben.
Bron: Science