Nieuw als kankertherapie
Het virus, genaamd talimogene laherparepvec (T-VEC), gebruikt vooral het lichaamseigen immuunsysteem van de patiënt om het op te nemen tegen de kankercellen. De behandeling werd eind oktober goedgekeurd door het European Medicines Agency en de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA). Het is daarmee de eerste kankertherapie met zogenaamde oncolytische (of kankerafbrekende) virussen die in Europa en de Verenigde Staten gebruikt mag worden.
Virus versus tumorcellen
Virussen vallen van nature vooral tumorcellen aan, terwijl ze gezonde cellen veelal onaangetast laten. Mutaties die ontstaan door de snelle deling van tumorcellen, kunnen de vatbaarheid voor infecties verhogen. Dit kan bijvoorbeeld de antivirale reactie van de cellen verminderen.
Dit principe is al eeuwen bekend. Voorbeelden van kankerpatiënten die in remise gingen na een virusinfectie dateren al uit de 19de eeuw. Halverwege de 20ste eeuw probeerden artsen allerlei natuurlijke virussen uit om een dergelijk effect te bewerkstelligen. Soms met dodelijke gevolgen.
Ontworpen voor genezing
Tegenwoordig worden de virussen daarom nauwkeurig ontworpen en in elkaar gezet. Zoals T-VEC, waarbij het vermogen om herpes te veroorzaken drastisch is verminderd. Het kan zich niet vermenigvuldigen in gezonde cellen. Daarnaast bouwden de onderzoekers een gen in waarmee het virus het eiwit GM-CSF maakt dat het immuunsysteem stimuleert. Eenmaal in een tumorcel doodt het virus de cel en laat het de GM-CSF en antigenen los. Deze stoffen activeren het immuunsysteem zodat het de andere tumorcellen in de buurt, en zelfs door het gehele lichaam aanvalt.
Er wordt nu volop gekeken naar verbeteringen van het virus. Een onderzoek uit 2014 liet zien dat de toepassing van het virus in combinatie met immunotherapie een sterker effect heeft dan immunotherapie alleen. Daarnaast moet het virus nu nog direct in de tumor geïnjecteerd worden. Wetenschappers zoeken nu naar methoden om het systematisch toe te passen, zodat het ook op moeilijk bereikbare plekken kan komen.
Nieuw tijdperk
Onderzoekers hopen dat de goedkeuring van T-VEC voor de broodnodige financiële middelen zorgen. Onderzoek naar andere virussen die effectief zijn tegen andere soorten kanker zijn volop gaande. "Het tijdperk van het oncolytische virus is waarschijnlijk aangebroken," zegt Stephen Russell, een kankeronderzoeker en hematoloog bij de Mayo Clinic in Rochester, Minnesota. “Ik verwacht dat er in de komende jaren veel zal gebeuren.”
| http://www.nature.com/news/cancer-fighting-viruses-win-approval-1.18651 |
| http://jco.ascopubs.org/content/33/25/2780 |