Misschien wel een van de meest zorgwekkende effecten van klimaatverandering is de stijging van de oceaantemperatuur. Als deze blijft toenemen kan die er ook heel anders uit gaan zien. Onderzoekers zien bijvoorbeeld dat plankton, een onmisbare groep microscopisch kleine organismen, zich door de opwarming aan het verplaatsen zijn.
Ecologisch essentieel
Plankton kan worden onderverdeeld in fyto- en zoöplankton. Fytoplankton lijken op microscopisch kleine plantjes. Net als planten maken zij door middel van fotosynthese hun eigen voedsel. Hierbij komen enorme hoeveelheden zuurstof vrij, en wordt veel CO2 opgenomen. Fytoplankton gaat niet alleen klimaatverandering tegen, het vormt ook de basis van de voedselketen in de zee. Fytoplankton wordt onder andere gegeten door zoöplankton, microscopisch kleine diertjes die op hun beurt weer gegeten worden door andere zeebewoners. Maar ook veel grotere soorten, zoals sommige walvissen leven op plankton. Zo zijn deze microscopisch kleine organismen onmisbaar voor de ecologie van de hele planeet.
Massale migratie
Om de effecten van klimaatverandering op deze belangrijke maar gevoelige groep microben te onderzoeken, maakte een groep onderzoekers met behulp van verschillende klimaatmodellen een distributiekaart van meer dan 860 soorten plankton. Zo kwamen zij erachter dat plankton zich massaal aan het verplaatsen zijn. Door de stijgende watertemperaturen migreren ze vanuit tropische wateren richting de polen. En dit proces lijkt niet iets van de laatste jaren, maar speelt wellicht al decennia aangezien bepaalde soorten veel verder noordelijk zijn gevonden dan ooit tevoren.
Scheve samenstelling
Niet alleen het verdwijnen van planktonsoorten in tropische wateren is een probleem. Ook de verandering van de planktondiversiteit als gevolg van de temperatuurstijging heeft grote gevolgen. Grotere soorten kunnen minder goed tegen de warmte en verdwijnen. Deze zijn belangrijk omdat die vaker als voedsel dienen voor allerlei soorten vissen, en meer CO2 vasthouden wanneer ze sterven en dus meer van het broeikasgas vastleggen. Kleinere soorten gedijen juist beter bij hogere temperaturen en nemen daardoor juist toe. Zo gaat de balans tussen verschillende soorten - met elk hun eigen taken - dus verloren. Helaas konden de onderzoekers niet exact meten wat de impact is van deze veranderingen in planktonsamenstelling en -dichtheden. Maar het onderzoek laat wel duidelijk zien dat er aandacht nodig is voor de effecten van klimaatverandering op deze basislaag binnen deze onmisbare aquatische ecosystemen.
| Starr, M. (2021, 18 oktober). Plankton Is Undergoing a Global Migration, With Dire Consequences For The Food Web. ScienceAlert. https://www.sciencealert.com/climate-change-could-force-plankton-to-migrate-to-the-poles |