Virussen opzuigen als een spons

-31 maart, 2020. Van de allerkleinste wezens op aarde zijn er ontzettend veel. In één druppeltje zeewater zitten honderden miljoenen virussen. Het is al langer bekend dat virussen zich alleen kunnen voortplanten als ze een gastheer vinden. Buiten de gastheer overleven ze meestal niet lang.

Onderzoekers van het NIOZ (Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) hebben nu aangetoond dat zeedieren zoals sponzen, krabben en kokkels enorme hoeveelheden virussen consumeren. Deze dieren zijn daarmee (onbewust) een belangrijke factor bij het in balans houden van viruspopulaties.

Onbewust betekent dat sponzen niet actief op zoek gaan naar virussen, maar het gewoon uit het water filteren. Zeedieren zoals sponzen en kokkels worden filtervoeders genoemd, ze filteren zeewater en halen er zuurstof en voedseldeeltjes uit. En nu blijkt uit experimenten dat sommige filtervoeders de aanwezigheid van virussen drastisch kunnen verlagen. Onderzoekers van het NIOZ publiceerden hun onderzoek vorige week in het wetenschappelijke tijdschrift Scientific Reports.

Zevende zeedieren

Met stip op één staan de sponzen. Deze primitieve zeedieren consumeerden in de experimenten binnen drie uur 94% van de aanwezige virussen. Zelfs als er om de zoveel tijd virussen werden toegevoegd aan het water waar de test-sponzen in verbleven, bleven de sponzen ze wegfilteren.

Aqua-assistentie

Een mogelijke toepassing op korte termijn zien de onderzoekers bijvoorbeeld in de aquacultuur. Om sommige soorten vis of schaaldieren niet meer te hoeven vangen op zee, worden ze steeds vaker gekweekt in afgesloten gedeeltes water die in verbinding staan met de zee. Een veelgehoord punt van kritiek is dat als er een besmettelijke ziekte uitbreekt bij een gekweekte soort, deze gemakkelijk overgedragen kan worden naar soorten in het wild. Naar aanleiding van het huidige onderzoek zouden dus bijvoorbeeld sponzen kunnen worden toegevoegd aan de aquacultuur, om het mogelijke gevaar van virusinfecties te voorkomen.

De balans opmaken

Tot nu toe was het niet bekend dat zeedieren een dergelijk grote invloed hadden op viruspopulaties. Ondanks dit blijven virussen de meest talrijke wezens in de oceanen. En dat is maar goed ook. Zij houden op hun beurt bacteriepopulaties weer in balans. Uit dit onderzoek blijkt maar weer dat elke groep organismen een belangrijke rol heeft in het complexe voedselweb van de oceaan.

Bronnen

https://www.nioz.nl/en/news/animals-keep-viruses-in-the-sea-in-balance

https://doi.org/10.1038/s41598-020-61691-y