Oeroude amoebe
Onderzoekers van de Universiteit van Poitiers in Frankrijk hebben een fossiel gangenstelsel ontdekt in 2,1 miljard jaar oude rotsen in Gabon. Volgens het team kunnen deze gangen, met een diameter van enkele millimeters, uitsluitend gegraven zijn door complexe, bewegende microben. Dit betekent dat ingewikkelde vormen van beweging honderden miljoenen jaren eerder evolueerden dan tot nu toe werd gedacht. Hoewel de ontdekking mogelijk onze kijk op het ontstaan van leven op aarde veranderd, is nog veel onduidelijk. De Gabonese fossielen zijn slechts sporen die microben achterlieten, niet de microben zelf. De onderzoekers weten niet precies wat voor microben de gangen hebben gegraven. Het gaat waarschijnlijk om een soort amoebe. De gangen liggen dichtbij grote hoeveelheden bacteriën waar de mysterieuze amoebe zich vermoedelijk mee voedde.
Een 3D-scan van het gangenstelsel. Foto: Universiteit van Poitiers
Met of zonder kern?
Het is niet zeker of deze mysterieuze amoebe de gangen heeft gegraven. Het kan ook een meercellig eukaryoot organisme (met celkern) zijn geweest. Tot nu toe zijn de oudste eukaryote fossielen 1,7 miljard jaar oud en dus een stuk ‘jonger’ dan de bewegende organismen die in Gabon zijn ontdekt. Door de leeftijd van de fossielen is het ook onwaarschijnlijk dat het om een meercellig organisme gaat. Deze complexe levensvormen ontstonden namelijk nog geen miljard jaar geleden. In dezelfde 2,1 miljard jaar oude rotsen vonden de onderzoekers echter wel andere meercellige levensvormen. Dit waren echter geen eukaryote cellen, maar simpele prokaryote cellen (zonder celkern) die samenklonterden.
Perspectief
Het gangenstelsel dateert uit een gunstige periode met relatief veel zuurstof. Dit vergroot de kans dat daar 2,1 miljard jaar geleden complexere, meercellige levensvormen zijn ontwikkeld aanzienlijk. Na deze gunstige periode nam de hoeveelheid zuurstof drastisch af, waardoor de organismen waarschijnlijk weer verdwenen. Ondanks de vele open vragen, is de hypothese van de onderzoekers niet geheel onmogelijk en bieden de ontdekte fossielen perspectief. Het is nu wachten op sluitend bewijs.
Bron: PNAS