Uniek dieet
Vampiervleermuizen (Desmodontinae) voeden zich uitsluitend met bloed. Deze voedingswijze is uniek onder zoogdieren, en moet volgens biologen geleid hebben tot zeer specifieke evolutionaire aanpassingen . Het uitsluitend eten van bloed vormt namelijk een grote uitdaging. Het bevat weinig vitamines, vetten en glucose, en heeft een hoog zoutgehalte. Een bloeddieet stelt deze Zuid-Amerikaanse vleermuizen ook bloot aan een grote verscheidenheid aan door bloed overgedragen ziekteverwekkers , waaronder veel virussen . De gemeenschap van microben in het spijsverteringskanaal van de vleermuizen moet dus niet alleen in staat zijn uitsluitend bloed te verteren, maar ook om samen met de vleermuis de pathogenen af te weren.
Bacteriële beschermers
Een internationale groep wetenschappers analyseerde het genoom en de darmmicroben van de vampiervleermuizen, en stelde de vraag in hoeverre ziekteverwekkende virussen in het bloed effect hebben op de gezondheid van de vleermuis. De wetenschappers ontdekten dat het microbioom van de vampiervleermuizen heel anders is dan dat van vlees-, fruit- of insectenetende vleermuizen. Aan de hand van unieke aanpassingen in hun genoom en microbioom, zijn de vampiervleermuizen in staat om grote hoeveelheden stikstofafval te verwerken, en om met een verhoogde osmotische druk en ijzerassimilatie als gevolg van het bloeddieet om te gaan. Tevens hebben ze een groot aantal beschermende bacteriën die antivirale stoffen kunnen produceren en de vleermuizen helpen de ziekteverwekkers in het bloed te bestrijden.
Het minste aantal virussen
En deze bacteriële beschermers bleken zeer effectief. In een tweede onderzoek bekeken de onderzoekers de aanwezigheid van virussen in populaties van vampiervleermuizen en runderen uit dezelfde geografische regio. Omdat vampiervleermuizen rabiës bij zich dragen, worden ze vaak beschouwd als een bedreiging voor het vee. Het onderzoek had echter een verrassend resultaat. De vleermuizen en koeien deelden namelijk geen pathogene virussen met elkaar. Sterker nog, de vampiervleermuizen droegen over het algemeen veel minder (retro)virussen met zich mee dan andere vleermuizen of zoogdieren. Waarschijnlijk met dank aan hun darmbacteriën.
Niet zonder elkaar
In vampiervleermuizen helpt het microbioom dus niet alleen om een voedingsarm dieet te verwerken, maar het draagt ook bij aan de afweer tegen door bloed overgedragen virussen. Dit is een goed voorbeeld van de onderlinge afhankelijkheid tussen de gastheer en zijn microben tijdens het evolutionaire proces. Een afhankelijkheid die ook wij delen met ons eigen microbioom.