De lichtgevende bacterie Vibrio fischeri leeft in de Hawaiiaanse inktvis Euprymna scolopes. Zijn licht maakt de inktvis onzichtbaar tijdens zijn jacht op garnalen in het donker.
De lichtgevende bacterie Vibrio fischeri leeft in de Hawaiiaanse inktvis Euprymna scolopes. Zijn licht maakt de inktvis onzichtbaar tijdens zijn jacht op garnalen in het donker.
Tegen-verlichting
De Hawaiiaanse inktvis (Euprymna scolopes) komt voor in ondiepe kustwateren rondom Hawaii. Het is een kleine inktvissoort. Volwassenen bereiken een mantellengte van slechts 3 cm en wegen maar 2,67 gram. De jongen wegen slechts 0,005 gram. De inktvis jaagt 's nachts aan het wateroppervlak op garnalen. Door het maanlicht ontstaat er een silhouet dat roofdieren van onderaf gemakkelijk zouden kunnen zien. De inktvis leeft daarom in een symbiotische relatie met de lichtgevende bacteriën Vibrio fischeri, die in een speciaal lichtorgaan in de mantel van de inktvis leven. De bacteriën worden door de inktvis gevoed met een suiker- en aminozuuroplossing en produceren in ruil daarvoor licht. Deze bioluminescentie verbergt het silhouet van de inktvis door de hoeveelheid maanlicht die op de bovenkant van de mantel valt, te evenaren. Dit heet tegen-verlichting.
Met meer ben je veilig
Vibrio fischeri-bacteriën leven vooral in speciale lichtorganen van de Hawaiiaanse inktvis. Toch worden ze ook vrijlevend in het zeewater gevonden. Daar geven ze echter geen licht. Logisch, want anders worden ze opgegeten. Vibrio geeft pas licht als hij met genoeg soortgenoten is, bijvoorbeeld in de lichtorganen van de inktvis. De bacterie ‘weet’ dat hij met genoeg andere bacteriën is via een proces genaamd 'quorom sensing'. Hierbij produceren de bacteriën stofjes genaamd autoinducers. Zodra dit stofje een bepaalde drempelwaarde bereikt, worden specifieke genen in de Vibrio-bacteriën aangezet, en gaan ze lichtgeven. En die drempelwaarde wordt pas bereikt als de bacteriekolonie de juiste dichtheid heeft bereikt. Bijvoorbeeld in de lichtorganen van de inktvis.