Protisten zijn een diverse groep eencellige eukaryoten. Protisten vormen vroeger een eigen rijk, maar aangezien ze geen gezamenlijke voorouder hebben, wordt de term tegenwoordig slechts als verzamelnaam gebruikt voor een immens diverse en verdeelde groep.
Protisten zijn een diverse groep eencellige eukaryoten. Protisten vormen vroeger een eigen rijk, maar aangezien ze geen gezamenlijke voorouder hebben, wordt de term tegenwoordig slechts als verzamelnaam gebruikt voor een immens diverse en verdeelde groep.
Rommelig
De term ‘protisten’ werd vroeger gebruikt voor een groep van vooral eencellige, niet-weefsel-vormende eurkaroyte microben die niet tot de planten, dieren, of schimmels behoorden. Vanuit een taxonomisch standpunt is deze groep een beetje rommelig. Het is namelijk geen zogenaamde monofyletische klade. Dat wil zeggen dat ze niet allemaal één gemeenschappelijke voorouder delen, zoals planten, dieren en schimmels dat wel hebben. De protisten zijn dus een verzameling organismen afkomstig uit verschillende hoeken van het domein Eukarya. Hierdoor zijn ze vaak nauwer verwant aan sommige plant-, dier-, of schimmelsoorten dan aan elkaar. Lekker duidelijk dus.
Onderverdeling
Hoewel genetisch onderzoek tot uitgebreide herindeling van deze groep heeft geleid, wordt voor de overzichtelijkheid nog vaak gerefereerd naar de verouderde onderverdeling. Deze verdeling is gebaseerd op morfologische en ecologische gemeenschappelijkheden, en bestaat uit protozoa, protophyta en schimmelachtigen. Protozoa zijn primitieve dierachtigen (van het Griekse protos wat ‘eerste’ betekent) waaronder amoeben, ciliaten (bijv. pantoffeldiertjes) en sporozoanen (bijv. de malariapathogeen Plasmodium). Protophyta zijn primitieve algachtigen, waaronder dinoflagellaten (bijv. zeevonk) en diatomeeën. De schimmelachtigen omvatten de waterschimmels of oömyceten, en de slijmzwammen. Die laatste zijn, ondanks hun naam dat wel doet vermoeden, genetisch gezien helemaal geen schimmels en behoren eerder tot de amoeben.
Vaag maar belangrijk
Ondanks de onduidelijke indeling van deze groep, bestaan er veel interessante protisten. Sommige kunnen boosdoeners zijn, zoals Plasmodium, maar de meeste zijn onmisbaar in het ecosysteem. Bijvoorbeeld door zuurstof te produceren of onderaan de voedselketen organisch materiaal en/of bacteriën op te eten.
Als je een levende protist wilt ontmoeten, kom dan naar Micropia en zie hoe een slijmzwam z’n weg door een doolhof vindt op zoek naar eten.