Veel mensen hebben weleens gehoord van Alexander Fleming, de ontdekker van het antibioticum penicilline. Maar de naam Ernst Boris Chain is een stuk minder bekend. Onterecht, want het werk van Chain en zijn collega Howard Florey bracht penicilline van ontdekking tot aan het medicijn waarmee ontelbare levens gered zijn.
Veel mensen hebben weleens gehoord van Alexander Fleming, de ontdekker van het antibioticum penicilline. Maar de naam Ernst Boris Chain is een stuk minder bekend. Onterecht, want het werk van Chain en zijn collega Howard Florey bracht penicilline van ontdekking tot aan het medicijn waarmee ontelbare levens gered zijn.
Van schimmel tot medicijn
Alexander Fleming beschreef in 1929 dat de schimmel Penicillium rubens de groei van bacteriën sterk remt door het uitscheiden van penicilline. Helaas bleek het erg moeilijk om penicilline stabiel te houden of puur te produceren, waardoor de ontdekking niet erg interessant gevonden werd door zijn wetenschappelijke collega’s. Tien jaar later zou er pas weer schot in de zaak komen. Ernst Boris Chain en zijn collega Howard Florey begonnen in 1939 een studie naar antibacteriële stoffen. Geïntrigeerd door Flemings werk besloten ze verder te gaan waar Fleming opgehouden was. Dit onderzoek leidde uiteindelijk tot het isoleren van pure penicilline in 1940, waarna de twee verder werkten aan het opschalen van de productie en zuivering. Daarnaast deden Chain en Florey voorspellingen over de chemische structuur en het werkingsmechanisme van het antibioticum. In 1941 werd het voor het eerst getest op een patiënt.
Geweldige timing
De interesse van Chain en Florey in het produceren van penicilline kwam precies op tijd. De tweede wereldoorlog was al in volle gang en er was dringend behoefte aan betere behandelingen van bacteriële infecties. Na de Britse oprichting van een speciaal penicilline comité in 1943 werd er op basis van het werk van Chain en Florey ingezet op echte massaproductie, voornamelijk in de Verenigde Staten. Uiteindelijk hebben meer dan 100.000 mensen nog tijdens de tweede wereldoorlog een behandeling met penicilline kunnen krijgen. Voor zijn werk kreeg Chain in 1945 de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde, samen met Fleming en Florey.